Mga Kahulugan ng Pananaliksik

I.                   INTRODUKSYON

      Ang pananaliksik ay susi sa kaunlaran. Walang pag-unlad kung walang pananaliksik at kung hindi magsisikap ang lahat tao. Sa pamahalaan, sa edukasyon, sa negosyo at komersyo, at sa lahat ng uri at klaseng mga industriya, ang pananaliksik ay buhay at mahalaga. Samakatuwid, ang pamamaraan at mga teknik ay kinakailangan maituro at matutunan sa magtatapos at pati na rin sa andergradweyt sa trabahong pang-edukasyunal. Ito ay kinakailangan dahil ang mga tao na siyang nakatapos ng kolehiyo at sa antas na nagtapos sa edukasyon ay mga taong kadalasang inaasahang gumagawa ng mga gawain ng pananaliksik.

Dahil sa mga dahilan sa itaas, ang layunin ng aklat na ito ay makagawa ng pag-aaral sa pamamaraan ng pananaliksik at mga teknik at pati na rin ang pagsulat ng tesis na mas madali, mas mapakikinabangan at nauunawaan ngunit sapat na maiintindihan.

Mga Kahulugan ng Pananaliksik

            Mayoong halos kayraming kahulugan ng pananaliksik tulad ng may mga awtor na sumusulat tungkol sa paksa. Sa kabutihang palad, ang pagkakaiba ng mga kahulugang nabuo ng mga awtor ay may pagkakatulad. Ang mga halimbawa ng mga kahulugan ng pananaliksik ay ang sumusunod:

            Si Good ay nagpapakahulugan ng pananaliksik na “maingat, kritikal, disiplinadong pagsisiyasat, iba-iba sa teknik at paraan ayon sa kalagayan at mga kondisyon ng nalamang suliranin, patuloy sa kalinawan o paglutas ng suliranin.” (Good, p. 464)

            Si Aquino ay may mas detalyadong pagpapakahulugan ng pananaliksik. Sabi niya na “ang pananaliksik ay, simple, sistimatikong pag-usisa na nanauukol sa impormasyon sa tiyak na paksa o suliranin. Pagkatapos ng maingat, sistimatikong pag-usisa na nauukol sa impormasyon o datos sa isang tiyak na paksa o suliranin at pagkatapos, ang nagsasagawa ng pananaliksik ay inaalisa, ini-interpreta ang datos, sa huli ay siya’y haharap ng ibang mahalagang gawain–na maghanda ng ulat-pananaliksik.” (Aquino, p. 1)

            Ang pananaliksik ay nangangahulugang “proseso sa pangangalap ng datos o impormasyon para malutas ang partikular o tiyak na suliranin sa siyentipikong pamamaraan.” (Manual at Medel, p. 5)

            Si Pharel ay nagpapakahulugan ng pananaliksik na “isang sistimatikong pag-aaral o pag-iimbestiga sa anuman para sa layuning masagot ang mga katanungang inanyo ng mananaliksik.” (Sinipi mula kay Sanchez, p. 2)

            Sina Treece at Treece ay nagpunana “ang pananaliksik sa kanyang pinakalawak na kahulugan ay ang pagsubok nito para makamit ang mga solusyon sa mga suliranin. Mas tiyak, ito ay ang pangongolekta ng datos sa mahirap na pagkontrol sa sitwasyon para sa layuning paghuhula o pagpapaliwanag.” (Treece, p. 3)

               Nabubuo sa mas komprehensibong anyo, na ang pananaliksik ay maaring  nangangahulugang malayunin, sistimatiko at siyentipikong pangangalap ng datos, pag-analisa, pagklasipika, pag-oorganisa, pagpresenta, at pag-interpreta ng mga datos para sa solusyon ng suliranin, para sa paghuhula, para sa imbensiyon, para matuklasan ang katotohanan, o para sa pagpapalawak o pagbiripika sa kasalukuyang kaalaman, lahat para sa preserbasyon at kaunlaran sa kalidad ng buhay ng tao.

Mga Layunin ng Pananaliksik ( Mga Intensiyon, Mga Hangarin, Mga Tunguhin)

            Ang kahulugan ng pananaliksik ay nagsasabi na ang pananaliksik ay malayunin. Ang sentro o prinsipal na layunin ng pananaliksik ang pagpriserba at pag-unlad sa kalidad ng buhay ng tao. Ang lahat ng uri ng pananaliksik ay direkta hanggang sa katapusan. “Ang layunin ng pananaliksik ay para pagsilbihan ang tao.” (Good at Scates, pp 9, 14) Sa pamamagitan ng pananaliksik, ang tao ay nagkaroon magandang mabilisang progreso at natamasa ang mga produkto ng pananaliksik gaya ng mabilis at komportable sa lupa, dagat, at himpapawid na pamamaraan ng tranportasyon, ang kuryente tulad ng radio, telepono, air conditioning, liwanag sa mga tirahan, mga pelikula, running machinery para sa industriya, ang kompyuter, ang mabisang mga droga na mapa-unlad ang kalusugan at ikahahaba ng buhay, at marami pang ibang hindi mabilang na mga bagay. “Para sa ikakasaya ng tao nang mas mauunawaan, para umunlad ang kanyang paghahatol, para madagdagan ang kanyang kapangyarihan, para ibsan ang pagdurusa, at para mapataas ang kasiyahan sa maraming pamamaraan – ito ay malawak at napakahalagang layunin ng pananaliksik. (Good at Scates, p. 15)

            Para sa mas tiyak na layunin at tunguhin ng pananaliksik, ang mga sumusunod ay binanggit:

1.      Para tumuklas na panibagong mga katotohanan tungkol sa napag-alamang pangyayari. (Ang alcohol ay napag-alamang penomina at sa pananaliksik ay naging isang uri ng fuel katumbas sa kalidad ng gasolina)

2.      Para humanap ng ng mga kasagutan sa mga problema na kung saan ay parsyal lamang na masagot mula sa kasalukuyang pamamaraan at impormasyon. (Ang kanser ay seryosong sakit na kung saan ay parsyal na malunasan ng kasalukuyang pamamaraan ngunit dahil sa matindi at patuloy na pagsasaliksik, ang sakit ay maari nang maiiwasan.

3.      Pabutihin ang kasalukuyang mga teknik at umunlad ang bagong mga instrumento o produkto. (Makikita ito sa bagong gadgets at mga makina, mga produktong pagkain at iba pang ginagamit ng tao)

4.      Para tumuklas ng nakaraang di-nakilalang mga sabstansiya o mga elemento. (Noon mayroon lamang tayong 92 mga elemento ngunit dahil sa pananaliksik mayroon na tayo ngayong mas mahigit sa 100)

5.      Tumuklas ng mga landas sa mga aksyon ng mga napag-alamang mga sabstansiya at mga elemento. (Dahil sa pananaliksik ay nalaman natin ang mga kapahamakan mula sa abosong paggamit ng di-takdang mga droga at ilang makakalasong mga sabstansiya.

                        Ito ay mga inimungkahi ni French (Treece at Treece, Jr., p. 5) at ang mga pahayag na napaloob sa parenthesis ay mga halimbawa mula sa awtor.

6.      Sa pagkakasunud-sunod na may kaugnayan, ay ang mga balidong panlalahat tungo sa sistematikong agham. Schlotfeldt. (Ibid.) (Ang resulta sa ganttong layunin ay ang agham na na pinag-aaralan natin sa paaralan.

7.      Para maglaan ng basihan para sa paggawa ng desisyon sa negosyo, industriya, edukasyon, pamahalaan, at iba pa. Isang pagdulog sa paggawa ng desiyon ay ang pagdulog na pananaliksik. (Gore at Dyson, p. 65). (Ito ay basihan sa mga importanting desisyon mula sa resulta ng pananaliksik).

8.       Para sa ikakasaya ng mapag-usisang mananaliksik.(Sanchez, p. 3) (Si Edison ay mausisa kung paano ang inahing manok ay mapisa ng kanyang mga itlog at gumawa ng pananaliksik at nag-imbeto siya ng incubator)

9.      Para humanap ng mga kasagutan sa mga katanungan sa pamamagitan ng siyentipikong pamamaraan. Isang importanteng tanong na maaring itanong na kung saan ay masagot lamang sa pamamagitan ng pananaliksik: Sa anong tagpuan na may mas mahaba ang buhay, sa siyudad o sa baryo?

10.   Para makamit ang mas mabuti at mas malalim na pag-uunawa tungkol sa isang pangyayari na malalaman at mauunawaan ng mas mabuti mula sa pananaliksik kung bakit ang kababaihan sa kabuuan ay mas maliit kaysa sa kalalakihan.

11.  Para mapalawak o patunayan ang ummiral na kaalaman. Ito ay karaniwang nagaganap kung kailan ang mga pananaliksik ay kinopya. Panibagong natuklasang mga katotohanan ay maaring makita para mapalawak ang kaalamang nakamit mula sa nakaraang pananaliksik o napatunayan kung magkakatulad ang mga katotohanang natuklasan.

Sa kaugnayan ng mga layunin nos.2 at 3, ang mga sumusunod ay maaaring idagdag sa listahan ng mga layunin:

12.  Pabutihin ang edukasyunal na kagawian para umunlad ang kalidad ng mga produkto ng paaralan. Ang sarbey ng pananaliksik ay nagreresulta ng mga rebisyon ng kurikula at instruksyunal na mga inobasyon para mapalawak ang epektibong proseso ng pagkatoto.

13.  Para mapa-unlad ang kalusugan at mapahaba ang buhay. Ang layunin na ito ay hayag na pinatunayan sa pharmaceutical, nutrisyunal at medikal na pananaliksik.

14.  Para tustusan ang karaniwang mga pangangailangan ng tao- mas mabuti sa pagkain, damit, tirahan, at iba pa. Ang trabaho ng International Rice Research Institute sa Los Baños, Laguna ay mabuting halimbawa ng ganitong layunin.

15.  Para ang gawin ang trabaho, biyahe, at komunikasyon nang mas mabilis, mas madali at mas komportable. Dahil sa pananaliksik, ang mga eroplano ay ginawa para lumipad ng mas mabilis, ang mga sasakyan ay mas mabilis na tumatakbo , labor-saving na mga makina ay naimbento at napa-unlad, ang radio at telebisyon ay nagbibigay ng mga balita ng madaling maihatid sa mga malalayong lugar, at ang kuryente na kung saan ginawa upang mas mapadali at mas mapabuti ang buhay.

Mga Katangian ng Mabuting Pananaliksik

            Si Crawford, mula sa kanyang kahulugan, ay nagbigay ng ilang mga katagian ng pananaliksik sa mga sumusunod: (Sinipi mula kay Aquino, p. 1)

            Ang pananaliksik ay simple, isang sistimatiko at dalisay na teknik ng pag-iisip, gamit ang mga ispisyal na mga kasangkapan, mga instrumento at pamamaraan para makamit ang mas madaliang solusyon sa suliranin kaysa sa posible sa ilalim ng ordinaryong pamamaraan. Ito ay nagsisimula mula sa isang suliranin, nangongolekta ng datos o katotohanan, kritikal na inalisa, at umaabot ng mga desisyon sa aktuwal na ebedinsya. Ito ay orihinal na gawa maliban sa isang personal na opinyon. Ito ay mula sa kagustuhang mag-alaman maliban sa kagustuhan para magpatunay ng kung ano-ano, na gustong may malaman hindi lamang kung ano ngunit kung paano, at ito ang sukatan samakatuwid ito ang pangunahing pagpapakahulugan nito.

            Ibang awtor, na si Best, ay nagbigay ng buod sa mas importanting mga katangian ng mabuting pananaliksik sa mga sumusunod: (Sinipi mula kay Aquino, p. 2)

1.      Ang pananaliksik ay pangangalap ng bagong kaalaman o datos mula sa pangunahin o unang mapagkukunan ng datos. Ito ay hindi pananaliksik kung saan inuulit lamang o muling inorganisa ang kung ano ang tapos nang nalaman o kung anuman ang naisulat. Ang pananaliksik ay nilaanan ng diin ang pagtuklas sa panlahat na mga prinsipyo. Ito ay mula sa tiyak na mga grupo patungo sa kabuuang grupo sa pamamagitan ng maingat na sampling na pamamaraan, o kaya’y sa panlahat na grupo patungo sa tiyak na grupo.

2.      Ang pananaliksik ay eksperto, sistimatiko at madaliang imbestigasyon. Ang mananaliksik ay nakaka-alam kung ano ang tapos nang nalaman tungkol sa kanyang suliranin. Ipagpatuloy niya ito, maingat niyang pinaplano ang mga pamamaraan. Ang datos ay pangangalap, tinatala at inaalisa ng pinakamadali kung possible. Ginagamit niya ang balidong mga instrumento sa pangangalap ng datos sa natuklasan niya at gumagamit ng mechanical na pamamaraan para mapa-unlad ang tiyak na pagmamasid ng tao, nagtatala at pagkukuwenta ng datos.

3.      Ang pananaliksik ay lohikal at malayunin, gumagamit ng bawat posibleng pagsubok para patunayan ang nakolektang datos at mga pamaraang ginamit. Ang mananaliksik at dapat magsumikap na ialis ang personal na nararamdaman at kagustuhan. Titiisin niya ang temtasyon para lamang ang datos ay sumusuporta sa kanyang hypothesis. Wala itong balak para magpatunay o para may patunayan. Ang pinag-bibigyang diin ay ang pagsubok, maliban sa pagpapatunay sa hypothesis. Ipatataas ng mananaliksik ang kanyang malinaw na pag-iisip at lohika. Tatanggalin niya ang nararamdaman at emosyon sa kanyang analysis. 

4.      Sisikapin ng pananaliksik na iorganisa ang datos sa  quantitative terms, kung posible, at ihayag niya sa numerikal na pamamaraan. Ang pananaliksik ay matiyaga at di-madalian. Ang mananaliksik ay maglaan ng maingat na pagsisikap, ihinto ang paghahatol para payagan ang datos at lohika para matamo ang tiyak na konklusyon.  Dapat alam niya na ang mga natuklasan ay hindi makarating sa isang resulta ng mabilis at di-maingat na nga pamamaraan. Ang pananaliksik ay nangangailangan ng tapang. Ang mananaliksik ay dapat sumunod sa kanyang mga pamamaraan hanggang sa mga konklusyon na maaring di-makilala at di-magustuhan ng mga tao.

5.      Ang pananaliksik ay maingat na tinatala at inuulat. Ang bawat salita ay maingat na binigyang kahulugan, lahat ng mga pamamaraan ay detalyadong ilalarawan, lahat ng lilitadong salik ay kinikilala, lahat ng mga sanggunian ay maingat na dinodokumento, at lahat ng mga resulta ay dapat may layuning itatala. Lahat ng mga konklusyon at mga panlalahat ay maingat na umaabot, na ikinokonsidira ang lahat ng mga saklaw ng metodolohiya, nakolektang datos, at kamalian sa pag-iinterpreta ng tao.

            Mula sa mga pagtatalakay sa itaas, ang mga katangian ng pananaliksik ay maaaring ibuod sa mga sumusunod:

1.      Ang pananaliksik ay sistimatiko. Ito ay sumusunod sa maayos na pagkasunod-sunod na pamamaraan tungo sa pagtuklas ng katotohanan, solusyon sa suliranin, o anumang ninanais para matuklasan.

2.      Ang pananaliksik ay kontrolado. Lahat ng mga baryabol maliban sa mga nasubukan o na-eksperimentohan ay pirmihan (hindi maaring ibahin) nang sa ganun ang mga pagbabagong nagawa sa paksa ng pag-aaral ay ipinapalagay lamang sa eksperimental na baryabol. Ito ay tunay lalong-lalo na sa eksperimental na pananaliksik.

3.      Ang pananaliksik ay impirikal. Lahat ng mga pamamaraang ginamit at ang nakalap na datos ay natanto sa parehong paraan mula sa lahat ng mga tagapagmasid. Halimbawa, may isang taong nagsasabi na mayroong limang tao sa kwarto, ang lahat ay sasang-ayon sa limang nabubuhay na limang tao. Sapagkat, kung ang isang tao ay nagsasabi na mayroong limang multo sa kwarto, ay isa o wala sa kanila ang maniniwala dahil hindi lahat ng tao ay naniniwala sa multo. Ang mga multo ay halimbawa ng datos na hindi impirikal.

4.      Ang pananaliksik ay analitikal. Mayroong kritikal na pagsusuri sa lahat ng mga datos na ginamit nang sa ganun ay walang pagkakamali sa kanilang interpretasyon.

5.      Ang pananaliksik ay malayunin, di-bayas, at makatwiran. Lahat ng mga natuklasan at mga konklusyon ay makatwiran batay sa impirikal na datos at walang sikap na gawin para baguhin ang mga resulta ng pananaliksik.

6.      Ang pananaliksik ay nangangailangan ng hypothesis. Ito ay para gabayan ang proseso ng imbestigasyon. Sa mga eksperemental na pag-aaral, ang hypothesis ay nagpapahayag ngunit sa palarawang mga pag-aaral, ang mga tiyak na suliranin o tiyak na katanungan ay nagsisilbi bilang hypothesis at ang hypothesis ay sinusubok at hindi pinapatunayan.

7.      Ang pananaliksik ay nangangailangan ng quantitative o statistical na pamamaraan. Ang datos ay ginawa sa numerikal na sukatan at ginamitan ng statistical para malaman ang kanilang kabuluhan at kahalagahan.

8.      Ang pananaliksik ay orihinal na gawain. Maliban sa pangkasaysayang pananaliksik, ang mga datos ay kinakalap mula sa pangunahing pinagkukunan ng datos at hindi mula sa pangalawang mapagkukunan ng datos (kadalasan ang mga kagamitang naiprenta tulad ng aklat o mga tesis, at iba pa).

9.      Ang pananaliksik ay gawain ng isang dalubhasa o eksperto. Ang mananaliksik ay gumagamit ng balido at maingat na disenyong pamamaraan, balidong mga instrumento sa pangangalap ng datos at balidong datos.

10.  Ang pananaliksik ay maingat na pag-iimbestiga, pagmamasid at paglalarawan. Ang katotohanan, bawat gawain ng pananaliksik ay kailangang ginagawa nang may katiyakan nang sa ganun ang mga natuklasan ay magresulta sa pagbuo ng mga siyentipikong panlalahat. Lahat ng mga konklusyon ay basi sa aktuwal na ebidensiya.

11.  Ang pananaliksik ay matiyaga at di-madaliang gawain. Ito ay para matiyak ang kawastohan. Ang pananaliksik na madaliang ginawa at ginagawa ng padalus-dalosdahil sa paghahabol laban sa oras ay maaring magresulta ng di-katiyakang mga konklusyon at mga panlalahat.

12.  Ang pananaliksik ay nangangailangan ng kapasidad sa pagsisikap. Walang pananaliksik na ginagawa na walang pagsisikap na inilaan. Walang sinoman na walang kapasidad sa pagsisikap na gumagawa ng isang pananaliksik dahil ang pananaliksik ay nangangailangan ng sobrang trabaho at panahon.

13.  Ang pananaliksik ay nangangailangan ng tapang. Ang pananaliksik ay nangangailangan ng tapang dahil ang mananaliksik ay madalas dumanas ng mga panganib, at mga di-komportable. May pagkakataong ang mananaliksik ay makatagpo ng pampubliko at sosyal na di-pagtanggap. Pati, ang di-pagsasang-ayon ng mga kasamahan ay maari magkaroon.

Mga kaibahan sa Pagitan ng Pananaliksik at Suliranin

            Dapat malaman ng mananaliksik ang kaibahan ng pananaliksik at suliranin. Aakalain niyang ang problema sa pananaliksik ay mabuti lamang para sa suliranin. Ang pagkakaiba sa pamamagitan ng dalawa ay binuod sa mga sumusunod: (Treece at Treece, Jr., pp.47-48)

Pananaliksik	Suliranin
1.      Walang maaring problema, kung interesado lamang sa pagsagot sa tanong o pag-aalinlangan.	1.      Mayroong palaging problema na malutas.
2.      Ang problema ng pananaliksik ay mas mahirap at mas malawak ang saklaw.	2. Ang problema na malutas ay hindi mahirap at hindi malawak.
3.      Ang problema ng pananaliksik ay hindi kinakailangan ng tiyak na dipinasyon.	3.Ang problema na malutas ay tinitiyak na                   binibigyang kahulugan at tinitiyak na inaidentipika.
4.      Ang lahat ng pananaliksik ay inilaan para maglutas ng ilang uri ng problema, ngunit ito ay hindi pangunahing layunin.	4.      Ang suliranin ay hindi palaging kasangkot  sa pananaliksik.
5.      Ang pananaliksik ay hindi pangunahing isinasagawa para maglutas ng problema ngunit para gumawa ng kontribusyon sa   pangkalahatang kaalaman.	5.      Ang suliranin ay palaging inilaan para malutas ang problema.
6.Ang pananaliksik ay konsern sa malawak na mga problema, panibagong penomina, at malawak na paggamit, sa pamamagitan ng pananaliksik. Ito ay konsern sa pag-tukoy o pagbalangkas sa mga katagian ng penomina, sa paghuhula sa panghinaharap na pangyayari nang sa ganun ay maari nilang mahulaan at makontrol at paglalarawan sa kaugnayan o penomina sa pamamagitan ng pagpapaliwanag kung paano at bakit ang tiyak na mga pangyayari ay naganap o magaganap. Sa ganitong proseso, ang pananaliksik din ay bumubuo ng mas maraming problema para siyasatin.	6, Ang pananaliksik ay konsern sa tiyak na problema.

Mga uri at klasipikasyon ng Pananaliksik.

            Mayroong maraming uri ang pananaliksik na kung saan ay kinaklasipika o inuuri ayon sa kanilang natatanging mga katangian. Ilan sa mga klasipikasyon ay ang mga sumusunod.

1.      Ayon sa layunin. Kinikilala ni Trow na may tatlong malawak na ibang mga uri ng pananaliksik, prediktibo, deriktibo, iluminatibo. (Treece at Treece, Jr., p. 5)

a.      Ang prediktibo o hulaang pananaliksik ay may layunin na madetermina ang panghinaharap na mga baryabol sa ilalim ng imbestigasyon, na may layuning mag-kontrol o muling magderikta para sa mas ikabubuti. “Ang prediktibong pananaliksik ay nagpanulaka para magbigay ng resulta mula sa isang tiyak na edukasyunal na bunga.”

b.      Ang direktibong pananaliksik ay nagdiditermina kung ano ang natatapos basi sa mga natuklasan. Ito ay panlunas sa di-kasiya-siyang kondisyon kung mayroon man.

c.       Ang iluminatibong pananaliksik ay konsern sa interaksyon sa mga komponents ng mga baryabol na ini-imbistigahan, tulad halimbawa, “interaksyon sa mga komponents ng edukasyunal na mga sistema at mga layunin upang magpakita ng mga koneksyon, halimbawa, mga katangian ng mga mag-aaral, organisasyunal na mga patern at mga polisiya at edukasyunal na kahihinatnan.”

2.      Ayon sa tunguhin.  Ayon sa tunguhin, ang pananaliksik ay maaring maaring iuri sa basic o dalisay na pananaliksik at aplikadong pananaliksik.

a.       Ang basic o dalisay na pananaliksik ay isinasagawa sa pag-unlad ng mga teorya o mga tuntunin. Ito ay isinasagawa intelektuwal na kasiyahan sa pagkatoto. Halos lahat ng ganitong uri ng pananaliksik ay isinasagawa sa sikolohiya at sosyolohiya. (Manuel at Medel, p. 18)

b.      Ang aplikadong pananaliksik ay aplikasyon sa mga resulta ng tunay na pananaliksik. Ito ay isinusubok sa mabisang mga teorya at paniniwala.

3.      Ayon sa lebel ng inbestigasyon. Kinakategorya o kinaklasipika ni French ang pananaliksik ayon sa mga lebel ng imbestigasyon sa eksploratoring pananaliksik, palarawang pananaliksik at eksperimental na pananaliksik.

a.       Sa eksploratoring pananaliksik, ang mga pananaliksik ay nag-aaral sa mga baryabol na may kinalaman sa tiyak na sitwasyon.

b.      Sa palarawang pananaliksik, ang mananaliksik ay nag-aaral sa kaugnayan ng mga baryabol.

c.       Sa eksperimental na pananaliksik, ang nag-ieksperimento ay nag-aaral sa mga epekto ng mga baryabol sa bawat isa. (Treece at Treece, Jr., p. 6)

4.      Ayon sa uri ng analysis. Ayon sa uri ng analysis, inuuri ni Weiss ang pananaliksik sa analitikal na pananaliksik o holistic na pananaliksik.

a.       Sa analitikal na pagdulog, ang mananaliksik ay subuking alamin at ilayo ang komponents sa sitwasyon ng pananaliksik.

b.      Ang holistic na pagdulog ay nagsisimula sa kabuuan ng sitwasyon, una ay nagpupukos sa atensiyon sa sistema at pagkatapos ay sa panloob na kaugnayan. (Treece at Treece, Jr., p. 6)

5.      Ayon sa saklaw. Sa ilalim ng ganitong kategorya ay aksyon na pananaliksik. Ito ay uri ng pananaliksik na ginawa sa pinakalimitadong saklaw para malutas ang tiyak na problema na kung saan ay hindi masyadong malaki. Ito ay halos suliranin.

            Sa edukasyon, ito ay uri ng gawain ng suliranin o pananaliksik na ginagamit ng mga guro, mga supervisor, at mga administrador para mapa-unlad ang kalidad ng kanilang mga desisyon at mga aksyon; ito ay paghahanap ng mas maasahan at angkop sa tiyak at panlahat ng mga layunin at nagsusubok para mapa-unlad ang edukasyunal na kagawian na kung saan walang pagtukoy sa mga natuklasan na nauukol sa inaralang pangkat. (Good, p. 464)

6.      Ayon sa pagpili ng kasagutan sa mga problema. Hinahati ni Ackoff ang pananaliksik na konsern sa paghahanap ng mga kasagutan sa mga problema, ang ebalwasyon at debelopmental na pananaliksik.

a.       Sa ebalwasyon na pananaliksik, lahat ng posibleng kurso sa aksyon ay tiniyak at inalam at ang mananaliksik ay sumusubok para tumuklas ng pinaka-adbintahi.

b.      Sa debelopmental na pananaliksik, ang pukos ay sa pagtuklas o padebelop sa mas tampok na instrumento o proseso kaysa magagamit. (Treece at Treece, Jr., p. 6)

7.      Ayon sa istatistikal na nilalaman. Sa ganitong uri ay maaring banggitin ang quantitative na pananaliksik at non-quantitative na pananaliksik.

a.       Ang quantitative o istatistikal na pananaliksik ay isa na kung saan ang inferential na mga isatistika ay ginamit para malaman ang mga resulta ng pag-aaral. Ang inferential na istatistics ay gaya ng correlation, chi-square, analysis ng variance, at iba pa na ginagamit para subukun ang teorya. Ito ang uri ng pananaliksik na kadalasang napaloob ang pagtutulad na mga pag-aaral, kaugnayan sa sanhi at epekto , at iba pa.

b.      Non-quantitative na pananaliksik. Ito ang pananaliksik saan wala o hindi gumagamit ng quantitative o istatististiks. Ito ay tunay o totoo lalong-lalo na sa antropolohikal na mga pag-aaral na kung saan palarawan ang kadalasang ginagamit. Palarawang datos ay kinakalap kaysa sa quantitative na datos.

8.      Ayon sa time element. Ayon sa time element, inuri ni Best ang pananaliksik sa pangkasaysayan, palarawan at eksperimental.

a.       Ang pangkasaysayang pananaliksik ay naglalarawan kung ano ang nakaraan.

b.      Ang palarawang pananaliksik ay naglalarawan kung ano kasalukuyan.

c.       Ang eksperimental na pananaliksik ay naglalarawan kung ano ang hinanaharap. (Treece at Treece, Jr., p. 6)

            Ang pangkasaysayan, palarawan at eksperimental ay tatlong medjur na pamamaraan ng pananaliksik. Lahat ng ibang pamamaraan ng pananaliksik, mga uri, at mga anyo ng pananaliksik o kung anuman ay tinatawag o napaloob sa ganitong tatlong medjur na pamamaraan.

            Ang ibang mga anyo at uri ng pananaliksik ay tinatawag ayon sa lugar ng gawain. Samakatuwid, mayroon tayong sosyolohikal na pananaliksik, sosyal na pananaliksik, sikolohikal na pananaliksik, antropolohikal na pananaliksik, pisikal na pananaliksik, kimikal na pananaliksik, industriyal na pananaliksik, ekonomiks na pananaliksik, kalusugang pananaliksik, narsing na pananaliksik, kurikulum na pananaliksik, edukasyunal na pananaliksik at marami pang iba na hindi mabilang.

Ilang Sagabal sa Siyentipikong Pagsisisyas at (Kamalian sa Personal na Paghahatol)

            Nagbigay si Babbie ng ilang sagabal o hadlang sa siyentipikong pagsisisyasat. Ang mga ito ay halos kamalian sa personal na paghahatol.  (Babbie, pp. 6-16) Ang mga paliwanag ay nagawa para sa lokal na adaptasyon.

1.      Tradisyon. Ito ay pagtanggap na ang kaugalian, mga paniniwala, kagawian at mga pamahiin ay totoo at parte sa pang-araw-araw na buhay ng tao. Walang pagsisikap ang gawin para matuklasan kung ang mga ito ay totoo o hindi. Halimbawa, mayroong tradisyunal na paniniwala sa kababaihan na ang ilang mga kababaihan na buntis ay bawal kumain ng maitim na pagkain tulad ng mga maitim na berry dahil ang kanilang mga anak ay magiging maitim din. Ito ay maaring totoo o hindi ngunit maraming kababaihan ang naniniwala at kinaugalian ito nang hindi binibiripika ang katotohan. Ang mga tao ay may ideya na kapag ay bawat isa ay mayroong ganoon, ito ay totoo. Ang ganitong paniniwala ay sagabal sa siyentipikong imbestigasyon.

2.      Awtoridad. Ito ay pagtanggap na walang tanong, ito’y opinyon tungkol sa isang tiyak na paksa na kung saan ay binigay sa taong may awtoridad. Kung ang ordinaryong tao ang magsasabi na ang paghalik ay nagdadala ng sipon, ay hindi siya paniniwalaan, maari siyang pagtawanan. Sa kabilang dako, kapag ang doctor ang magsasabi ng ganoon, siya ay paniniwalaan kahit walang tanong. Samakatuwid, ang doctor ay makagagawa ng mali at ito ay totoo dahil ang ibang mga doktor ay minsa’y makagawa ng kamalian. Minsan na ang mga taong may malalaking pangalan ay gumagagawa ng anunsiyo tungkol sa kanilang mga bagay na labas sa kanilang sariling kasanayan at sila ay paniniwalaan dahil sa kanilang malalaking pangalan. Sila ay paniniwalaan kahit walang anumang siyentipikong pagsisiyasat tungkol sa katotohanan ng kanilang mga anunsiyo. Halimbawa, ang kilalang manlalaro ay gumawa ng anunsiyo na kung saan kapag uminon ng may tatak na alak ay mabuti dahil magiging malakas ang katawan. Ang kilala o sikat na bituin sa mga pelikula ay gumagawa ng isponsor sa pagbebenta ng mga produkto, lalong-lalo na sa pampagandang bagay o artikulo, at sila ay paniniwalaan kahit walang anumang siyentipikong imbestigasyon.

3.      Di-katiyakang pagmamasid. Ito ay maling paglalarawan kung ano ang naobserbahan. Halimbawa, sa gabing may maliwanag na buwan, ang isang lalaki ay nakakita ng anino na hugis tao at ang lalaki ay gagawa ng konklusyon na may multo, kahit walang anumang imbestigason na nakakita siya ng multo. Kung ang bulalakaw ay makikita sa kalawakan, ang mga taong nakakita ay gagawa ng konklusyon na nakakita sila ng flying saucer. Kung may nakakita ng taong nakahiga ng walang malay sa kalye matapos na masagasaan ng mabilis na sasakyan, saabihin niya na ang tao ay patay na kahit hindi pa. Hindi siya mag-iimbestiga kailanman.

4.      Panlalahat. Ito ay paggawa ng patern mula sa maliit na pagkakataon. Halimbawa, kung may nakakita ng isa o dalawang mga asawang Ilokano na masipag, responsable at mapagkakatiwalan, magsasagawa siya ng konklusyon na ang mga asawang mga Iloko ay masipag, responsable at mapagkakatiwalan. Kung may nagbabiyahe sa magaspang na daan sa isang probinsya, magbubuo siya ng impresyon na ang mga daan sa probinsya ay magaspang din. Hindi siya gagawa ng pagsisikap para Makita o malaman kung ang ibang mga daan sa probinsiya ay magaspang din.

5.      Pagpili ng obserbasyon. Ito ay pagpatuloy para paniwalaan ang naobserbahang patern mula sa panlalahat at baliwalain ang ibang mga patern. Halimbawa, May nakakita sa unang pagkakataon na ang isa o dalawang matagumpay na tindahan ng mga Chinese bukod sa mahirap, naghihirap na tindahan ng mga Pilipino. Magsasagawa siya ng konklusyon na ang mga Chinese ay mas matalino at mas makompitensiya kaysa sa mga Pilipino. Kaya kahit saan siya makakita ng mga tindahan ng mga Chinese at Pilipino, palagi na siyang may ideya na ang mga Chinese ay mas mabuting negosyante kaysa sa mga Pilipino, binaliwala niya ang katotohanan na mayroon ding mahirap na mga negosyanteng mga Chinese at mayroon ding mabuti at mas makompitensiyang mga Pilipinong negosyante.

6.      Nabuong impormasyon. Ito ay pagsasagawa ng impormasyon para magpaliwanag na walang kaalaman o basihan. Halimbaw, ang mamimili ay bibili sa tindahan, sa halagang P50.00 at nagbigay siya sa tindera ng P100.00 pesos. Ang mamimili ay nagkamaling magbigay ng sukli na P40.00. Ang mamimili ay lalayo o uuwi nang hindi binibilang ang sukli ngunit nang siya ay nakauwi sa bahay, nalaman niya na ang sukli ay kulang ng P10.00. Sa halip na balikan ang tindahan para malaman kung bakit mayroon siya ng maling sukli o kulang ang kanyang sukli, gagawa siya ng konlusyon na ang tindera ay mandaraya at ang mga miyembro ng kanilang pamilya ay mandaraya rin. Pagkatapos, siya ay bibili muli sa tindahan ngunit aksidenting naiwan ang kanyang pitaka noong siya ay nagbayad. Ang anak ng tindera ay pupunta sa bahay ng mamimili para ibalik ang pitaka. Sa halip na mag-isip na lahat ng tindera ay matapat na kapwa, at maari ring ang miyembro ng kanilang pamilya, iisipin niya  na maaring ang lalaki ay pumunta sa kanyang bahay nang hindi intensiyong ibalik ang pitaka ngunit para makita ang kanyang bahay para sa posibleng burglary.

7.      Ilohikal na pangangatwiran. Ito ay paghihinuha sa iba na walang anumang basihan. Halimbawa, dahil sa tuloy-tuloy na mabuting panahon, maaring uulan sa lingo. O, dahil mainit, ay hindi uulan sa araw na iyon. O, kung ang babae ay pinaniniwalaang isang sorcerer. Ito ang paniniwalang walang anumang basihan at walang pagsisikap na ginawa para ibiripika ang mga ito.

8.      Ego-involvement in understanding. Ito ay nagbibigay paliwanag na kung saan nalaman o nakita ang sarili na hindi pabor sa sitwasyon. Halimbawa, kung ang mga dayuhan ay gumawa ng paninira sa mga Pilipino, ito ay diskriminasyon na walang pag-iimbistiga kung ito ay totoo o hindi. Kapag ang isang mag-aaral ay nakakuha ng mababang marka, sasabihin niyang nakakuha siya ng mbabang marka dahil ang kanyang guro ay may personal na galit laban sa kanya at siya ay biktima ng paghihiganti. Hindi na siya magsagawa ng sikap para suriin ang kanyang mga kakayahan, kanyang pag-uugali sa pag-aaral at iba pa.

9.      Mistipikasyon. Ito ay natutungkol sa supernatural na kapangyarihan, ang pangyayari na hindi mauunawaan. Ito ay pagtanggap na may mga bagay na malayo sa katalinohan ng tao para maunawaan at ito ay nakalaan lamang sa supernatural na bagay. Kaya, walang sikap na gawin para isagawa sa siyentipikong pag-usisa tungkol sa ganitong pangyayari.

10.  To err is human. Ito ay pag-uugali na tanggap ang pagkakamali ng tao. Kung ang isang tao ay nakagawa ng maling desisyon o nakagawa ng mali sasandig siya sa kasabihang “To err is human.” Hindi na siya magsasagawa kailanman ng anumang sikap para pag-aralan kung bakit niya nagawa ang pagkakamali, paano niya nagawa ang pagkakamali, ang mga implikasyon ng kanyang pagkakamali, paano niya itama ang pagkakamali at paano makagawa ng magandang desisyon sa hinaharap.

11.  Dogmatism. Ito’y karagdagang sagabal sa pananaliksik. Ito ay hindi naisulat na polisiya  sa tiyak na mga institusyon at mga pamahalaan na ipagbabawal ang pag-aaral na ang mga paksa ay pinaniniwalaan na sumasalungat para gumawa ng mga doctrina sa mga institusyon at pamahalaan. Kaya sa communistic states, ito ay hindi kagusto-gusto na may nag-aaral o nagsusulat tungkol sa kagandahan ng demokrasya. Tulad din sa demokrasya. Mayroong pagbabawal para mag-aral at magsulat tungkol sa kagandahan at adaptasyon ng komunismo. Ito ay di-posible na ang mag-aaral na mananaliksik sa paaralang may kaugnayan sa kristiyanong simbahan na gumawa ng pag-aaral tungkol sa hindi pagkabuhay ng Panginoon. Ito rin ay hindi kagusto-gusto na may isang naniniwala sa adaptasyon ng polygamy sa kristiyanong komunidad dahil ang kanyang mga natuklasan sa pag-aaral ay nagsasabi na ang polygamy ay mabuti.

            Ang nasa itaas ay ilang mga sagabal sa siyentipikong imbistigasyon.

Ang Siyentipikong Paraan ng Pananaliksik

            Isa sa mga katangian ng mabuting pananaliksik ay yaong, ito ay sistimatiko. Ito’y sumusunod sa siyentipikong paraan ng pananaliksik na kung saan kabilang ang sumusunod o pagkasunod-sunod na mga hakbang: (Treece at Treece, Jr., p. 47)

1.      Pagdiditermina ng suliranin;

2.      Pagbubuo ng hypothesis;

3.      Pagsasagawa ng pag-usisa sa silid-aklatan

4.      Pagdidesinyo sa pag-aaral;

5.      Pagpapaunlad ng mga instrument para sa pangangalap ng datos;

6.      Pangangalap ng datos;

7.      Pag-aanalisa ng datos;

8.      Pgdiditermina ng mga implikasyon at mga konklusyon mula sa mga natuklasan; at

9.      Pagbubuo ng mga rekomendasyon para sa panghinaharap na pananaliksik.

                        Ito at itatak sa isipan na ang mananaliksik ay dadaan sa lahat ng siyam na mga hakbang kung siya ay gagawa ng kanyang pananaliksik at kung siya ay susulat ng kanyang ulat-pananaliksik. Kung ang istandard na ayos ng tesis ang sinusunod, ang unang dalawang mga hakbang ay kasama sa Kabanata 1, “ Ang Suliranin at Sandigan Nito”; ang pangatlong hakbang ay nasa Kabanata 2, “Suring-Basa sa mga Kaugnay na Literatura at mga Pag-aaral”; ang pang-apat, panglima at pang-anim na mga hakbang ay tatalakayin sa Kabanata 3, “ Metodolohiya”; ang pampitong hakbang ay makikita sa Kabanata 4, “Analysis, Presentasyon at Interpretasyon ng Datos”; at ang dalawang huling mga hakbang ay nasa Kabanata 5, “ Buod, Mga Konklusyon, at Mga Rekomendasyon”.

            Mga prinsipyo sa Siyentipikong Paraan. (Ibid., p. 50) Ang mga prinsipyo ng siyentipikong pananaliksik ay mga:

1.      Mahigpit na kontrol,

2.      Malayunin,

3.      Sistimatiko ang pag-oorganisa, at

4.      Mahirap na mga istandard.

            Ang mahigpit na kontrol ay nangangahulugang manipulasyon ng mga baryabol ng pananaliksik. Ang mga baryabol ay yaong mga bagay na magkaka-iba sa quantity at quality na kinakaikangang kontrolin ng mananaliksik. Ang mga halimbawa ng mga baryabol ay idad, kasarian, populasyon, at iba pa. May mga baryabol na kailangang kontrolin ng mahigpit, gawing pareho o patas sa tiyak na gawain ng pananaliksik.

            Ang malayunin ay nangangahulugang na dapat ay walang kinikilingan sa mga resulta ng pagsisiyasat. Ang mga resulta ay hindi dapat paki-alaman, kahit anumang mangyari.

            Ang sistimatikong pag-oorganisa ay nangangahulugang angkop at tiyak na tabulasyon ng datos pati na rin ang pagharap nito sa istatistikal na talaan handa para sa interpretasyon.

            Ang pang-apat na prisipyo ay nangangahulugang pagtaas sa mga istandard o prinsipyo na kung saan ay magsisilbing basihan para isubok ang mga natuklasan  ng pag-aaral. Dapat ang mga istandard ay hindi mabago para matiyak ang hangad ng mananaliksik. Ang prisipyo ring ito ay nangangahulugan  para sa tiyak na istatistikal na komputasyon at interpretasyon sa kinakailangang datos.

            Ito ay dapat itala na ang pag-unlad o kaunlaran sa aklat na ito ay sumusunod sa pagkasunog-sunod na mga hakbang ng siyentipikong paraan ng pananaliksik.

Pagdidesinyo ng Pag-aaral

            Ang pagdidesinyo ng pag-aaral ay dapat sumusunod sa siyentipikong paraan ng pananaliksik. Maliban sa pagpipili ng tamang suliranin, pagbubuo g hypothesis, at pag-usisa sa silid-aklatan, ang pag-desinyo ng pag-aaral ay kasamang iisipin sa paraan ng pananaliksik na gagamitin, ang populasyon ng pag-aaral, ang instrument para sa pangangalap ng datos, at ang preparasyon, ang desinyo ng sampling, ang istatistikal na treatment ng datos, at analysis at presentasyon ng datos.

            Ang sumusunod at mga pagtalakay at mga pagpapaliwanag ay ini-isa-isa sa mga  aspektong  paraan ng pananaliksik. Pagkatapos sa maingat na pag-aaral ng ganitong mga pagtatalakay at mga pagpapaliwanag, ang mananaliksik ay handa na para gumawa ng desinyo ng pananaliksik para sa kanyang imbestigasyon.

            Mayroong taltong medjur na pamamaraan ng pananaliksik sa kanilang mga kaibahan mula sa pagpili ng mananaliksik sa paraang gusto niyang gamitin depende sa likas sa kanyang imbestigasyon. Ito ay pangkasaysayan, palarawan, at eksperimental na pamamaraan ng pananaliksik.

            Tinalakay at pinaliwanag din ang iba’t ibang pamamaraan ng pangangalap ng datos gaya ng pakikipanayam, talatanungan, pagmamasid, mga pagsubok at iba pa katulad sa preparasyon sa bawat mga instrumento.

            Mga desinyo ng sampling katulad ng pure random, systematic, stratified, cluster at iba pang uri ay ipapaliwanag sa susunod.

            Ibang pang gawaing napaloob sa pagsasagawa ng pagsisiyasat sa pananliksik at pagsusulat ng ulat-pananaliksik ay binigyan din ng malinaw na pagpapaliwanag na may mga ilustrasyon o halimbawa para mas mauunawaan. Paano sumulat ng ulat-pananaliksik o tesis ay bibigyan ng sapat na mga pagpapaliwanag at mga ilustrasyon o halimbawa, iniisa ang mga kabanata para mas mauunawaan ang buong proseso ng ulat –pananaliksik o pagsulat ng tesis.

J Godbless_ John Mark C. Sinoy