Wikang Tausug

Ang Wikang Tausug

Kabanata I

Panimula

            Ang wika ang namamagitan upang maunawaan ang sarili, karanasan, kapwa tao, ibang tao, paligid o mundo. Ang wika din ang identidad o pagkakakilanlan ng isang bansa. Sa pamamagitan ng wika kaya nagkakaunawaan at nagkakaroon ng madaling komunikasyon ang bawat tao kundi pati na rin sa mga karatig bansa nito ( Thenzai, 2009). Ang wika ay isang mabisang kasangkapan ng tao sa pakikipag-unawaan sa kanyang kapwa. Ito ay biyayang galing sa Diyos upang ipaabot ng tao ang kanyang  iniisip, nadarama, nakikita at nararanasan sa kanyang kapaligirang ginagalawan. Samaktuwid, ito ay isang daan sa pakikipagsapalaran at pagsulong ng bansa sa iba’t ibang aspeto ng buhay (Bokals, 2010).

            Sa pagbabagong-hugis ng edukasyon, mahalaga ang papel na ginagampanan ng wika. Nagsisilbi itong tulay upang maunawaan kung ano ang tinutukoy na pagbabago. Dahil din sa wika kaya nagkakabigkis-bigkis at nagkakaisa ang mga mamamayan. Ayon pa kay Rizal, habang pinapanatili ang sariling wika, napapangalagaan nito ang kaligtasan ng kanyang kalayaan tulad ng pagsasaisip niya sa sarili.

            Maraming haka-haka tungkol sa pinagmulan ng wika. Bukod sa dami-daming teorya ng iba’t ibang tao hindi pa din maipaliwanag kung saan, paano at kailan talaga nagsimula ang wika. Tinatanggap ng mga dalubwika na hanggang sa ngayon ay wala pa ring katiyakan ang iba’t ibang teorya tungkol sa pinagmulan nito. Isa itong palaisipang hanggang sa kasalukuyan ay hinahanapan ng patunay subalit nananatili pa ring hiwaga o misteryo (Bokals, 2010).

            Ang Pilipinas ay binubuo ng mga pulo. Bawat pulo rito ay may mga wika at wikain na ginagamit ng mga mamamayan. Napatunayan nilang ang Pilipinas ay may higit sa isang daan (100) mga wika at apat naraang (400) wikain ang matatagpuan sa Pilipinas. Ang sitwasyong ito ay isang malaking hamon sa wikang Filipino na mapag-ugnay ang bawat mamamayan sa bawat pulo (Wikipedia).

            Isa sa mga katutubong wika ay ang Wikang Tausug. Ang mga Tausug ay tinatawag na Suluk sa Sabbah, Malaysia. Ang mga Tausug ay bahagi ng mas malaking pangkat-etniko na Moro, ang ika-anim na pinakamahalagang pangkat-etniko sa pilipinas. Ang katawagang Tausug ay nagmula sa mga salitang Tau-sug na nangangahulugang mga tao ng agos “(Ingles: people of the current”) na tumutukoy sa kanilang lupang tinubuan ng Sulu. Ito ay isang wikang Bisaya na sinasalita sa lalawigan ng Sulu sa Pilipinas. Sinasalita rin ito sa Malaysia at Indonesia (Wikipedia). Ang kanilang lenggwahe ay nabibilang sa Hilagang Mindanao.

Paglalahad ng Suliranin

Ang pangunahing layunin ng pag aaral na ito ay upang alamin ang pagkakatulad at pagkakaiba ng wikang Tausug sa wikang Filipino, Maranao, Subanen at Cebuano sa mga sumusunod:

1.      Ano ang mga pagkakatulad ng mga salita sa kanilang leksikal na aspeto?

2.      Ano ang mga pagkakaiba ng mga salita sa kanilang leksikal na aspeto?

3.      Anong wika ang mas malapit sa Tausug?

Kahalagahan ng Pag-aaral

            Ang wika ay mahalaga at kinakailangan ng isang bansa maging ng tao sapagkat ito ang ginagamit sa pakikipagkomunikasyon, pakikipag-ugnayan at pakikipagtalastasan ng bawat mamamayan kaya ang pag-aaral na ito ay magiging kapaki-pakinabang sa mga sumusunod:

1.      Sa mga guro: Makakatulong ang pag-aaral na ito lalong-lalo na sa pagtuturo ng wika. Mahalagang magkaroon ng kunting kaalaman sa ibang wika upang maintindihan nila ang mga mag-aaral at makapag-isip ng mga estratehiya para mas maunawaan ng mga estudyante ang kanilang pinag- aralan na leksiyon at higit sa lahat magamit nila sa pakikipagkomunikasyon para magkaroon ng maayos at epektibong pagtuturo.

2.      Sa mga mag-aaral. Ang pag-aaral na ito  ay nakadagdag ng kaalaman sa mga mag-aaral lalong-lalo na sa wikang aming pinag-aralan upang lalong mabisa at masanay sa paggamit ng iba’t-ibang wika sa iba’t-ibang larangan sa Estado sa buhay ng tao. Sapagkat ang wika ang gamit sa pakikipagtalastasan upang maihatid ng bawat mag-aaral ang gusto nilang sabihin.

3.      Sa lipunan: Tunay ngang kahit pa sabihing iisang wika lamang ang gingamit may pagkakataon pa ring maaaring hindi magkaintindihan ng tinutukoy ang tao lalo na kung nag-uusap ay nagmula sa magkaibang lugar. Kaya ang pananaliksik na ito ay nakakatulong sa lipunan para magkaroon ng kaalaman sa ibang wika at magkaroon ng maayos na komunikasyon.

4.      Sa mg Linguistika: Makakatulong ang pag-aaral na ito upang magkaroon ng mga kaalaman sa mga wika. Katulad ng mga wikang pinag-aralan ng mga mananaliksik. At malaman din nila ang pagkakaiba’t pagkakatulad ng mga wika kung saan ito nagmula, paano bigkasin at iba pa.

5.      Sa mga Mambabasa: Nakakatulong ito upang mamulat sila na ang pag-aaral sa wika ay napaka interesado dahil nalaalaman natin ang kanilang wika at kung paano ito bibigkasin. At nang sa gayon ay kung may makakasalamuha sila ay malalaman nila na ang kanilang kinakausap ay sa ganyang tribu nabibilang.

Kabanata II

Mga kaugnay na Literatura at mga Pag-aaral

A.    Mga Kaugnay na Literatura

            Ayon kay Harvey Daniels (1985), sa aklat na Linguistika: Isang Panimulang Pag-aaral, malapit ang  kaugnayan ng wika sa lipunan at sa mga taong gumagamit nito. Ang wika ng tao ay hinuhubog, nagpapalit at nagbabago upang maiangkop at maiakma sa pangangailangan ng mga tagapagsalita.

            Ang wika ay sumasalamin sa kultura. Ayon kay Ngugi Wa Thiong (1987), sa aklat na Linguistika, isang Afrikanong manunulat. Dahil sa wika, naisasalarawan nito ang kolektibong kaban ng karanasan ng tao sa ngalan ng kasaysayan. Ang wika ang nagdadamit sa kultura. Sa isang wika, makikilala ng sambayanan ang kanyang kultura at matutuhan niya itong angkinin at ipagmalaki.

            Sa aklat ni Rizal na El Filibusterismo, sinabi ni Simuon, isang mahalagang tauhan sa El Fili sa mga mag-aaral na ibig magtayo ng Akademya ng Wikang Espanyo “Ang taong ayaw umangkin ng sariling wika ay ayaw ng pagkakakilanlan” Ibig sabihin ng katagang ito kung ayaw mo tanggapin o kilalanin ang iyong wikang kinagisnan ay nagpapahiwatig na ayaw mong mapabilang o hindi ka masaya sa iyong lipunang kinabibilangan mas gusto mo o tinatangkilik ang wika ng iba.

Leksikon

            ay sarili nating vokabularyo na panay wikang Filipino. Ayon kay Buenventura (2014), sa kanyang presentasyon tungkol sa leksikon ng wika ay may limang paraan sa pagbuo ng mga salita. Una ay ang tinatawag na pagtatambal na kung saan pinagtambal ang mga morfema. Halimbawa bahaghari na mula sa bahag at hari. Pangalawa ay ang Akronim ito ay hango mula sa initial o mga unang pantig ng mga salita. Halimbawa ang NSO na mula sa National Statistic Office. Ikatlo ay ang pagbabawas o clipping, ito ay ang pagpapaikli ng mga salita na kadalasang ginagamit sa pasalitang paraan. Halimbawa ang Fon para sa telefono. Ang pang-apat ay ang pagdaragdag, kung may mga salita na binabawasan mayroon din namang dinaragdag. Halimbawa, ang salitang sampalin ay ginawang sampalikukin. Ang ika-lima ay ang paghahalo o blending ito ay ang pagbabawas at pagtatambal ng mga salita. Halimbawa ang cha-cha mula sa charter change.

Kasaysayan ng Wikang Tausug

Ayon kay Jansen (2012) ang kasaysayan ng Tausug ay nagsimula noong 1457 at nakasentro sa Jolo, ang kabisera ng Sulu. Sa lahat ng grupong Moro, Tausug ang itinuturing na pinakamalaya at mahirap na sakupin, na wala ni isang sulong henerasyon ng Tausug ang nakaranas ng buhay na walang digmaan sa loob nang 450 na taon.

            Ang Tausug ay ang kauna-unahang tribo sa kapuluan na naging Muslim. Ayon sa kasaysayan sila ang namuno sa matandang Sultunate sa Jolo at kinokonsidera ang kanilang sarili na mas superior kumpara sa ibang Muslim sa Pilipinas (www. Seasite. Niu.edu).

B.     Mga Kaugnayan sa Pag-aaral

            Ayon  kay William Henry Scott, bantog na manalaysay sa Pilipinas matagal nang alam ng mga nag-agham sa wika (linguists) na dayuhan lamang sa Sulu ang Wikang Tausug nagmula sa Silangang bahagi ng Mindanao at kaugnay ng salita sa Butuan (elaput.org).

            Ang pag-aaral ni Pasion (2014) na pinamagatang “Varyasyong Leksikal sa mga Dayalektong Mandaya ng Davao” ay nakatulong sa pag-aaral ng mananaliksik dahil parehong pag-aaral sa Leksikal na aspeto ang binigyang pansin.  Ang varyasyong leksikal sa pag-aaral na ito ay tumutukoy sa pagkakaiba ng salita o katawagan ng iba’t ibang dayalekto sa isang bagay.

            Ang mga pag-aaral na ito ay nakatulong sa mga mananaliksik dahil parehong leksikal na aspeto ang pinag-aaralan.

Teorya ng Pag-aaral

Ang baryasyon ng wika ay batay sa katayuan ng speaker sa lipunan o sa lupon ng kanyang kinabibilangan. Ito ang nagsisilbing identidad ng isang tao.

Ang pag-aaral na ito ay nakasandig sa Teoryang Sosyolingwistiko na kung saan ipinapaliwanag na ang wika ay panlipunan at ang speech ay pang indibidwal at grupo. Kaugnay ng teoryang sosyolingwistiko ang ideya ng pagiging heterogeneous ng wika dahil sa magkakaibang mga indibidwal at grupo na may magkakaibang lugar na tinitirhan, interes, gawain, pinag-aralan at iba pa (Mangahis, et.al, 2005). Ang teoryang ito ay nagpapatunay na kahit may iisang wika tayo na ginagamit na tinatawag na Wikang Filipino ay nagkakaroon pa rin ng barayti ng wika dahil sa mayroon tayong iba’t ibang grupo ng tao sa ating lipunan.

Kabanata III

Metodolohiya

Ang kabanatang ito ay naglalahad ng pamamaraang ginamit ng mga mananaliksik upang makalikom ng mga datos.

Pamaraang Ginamit

Ito ay isang palarawang pananaliksik at pagbibigay porsyento. Ipinaghambing ang limang wika sa aspetong leksikal.

Lugar o Lokasyon ng pag-aaral

Mapa ng Buug patungong Marawi City

Mapa ng Poblacion Buug hanggang Barangay Manlin

Pagsasaayos ng Datos:

Una: Naglista ang mga mananaliksik ng mga salitang Tausug na karaniwang ginagamit o sinasalita ng       mga tao.

Pangalawa: Inihanay ang mga salita ayon sa katawagan. May apat napung salita. Sampung salita (10) sa pagpangalan sa tao, labing lima (15) sa hayop, lima (5) sa gamit, lima (5) din sa bahagi ng katawan.

Ikatlo: Sa pagsalin o pagtumbas ng mga salita, sinikap ng mananaliksik na kumuha ng datos sa pakikipagpanayam nila sa iba’t ibang taong may alam sa wikang pinag-aaralan ng mga mananaliksik.

Ikaapat: Ikinumpara ng mga mananaliksik ang mga salita na isinalin.

Ikalima: Pinag-aralan ng mabuti kung ang nagkakatulad at nagkakaiba mula sa mga salitang                naitala.

Ang Pinagkunan ng mga Datos

Sinikap ng mananaliksik na makakuha ng mga datos para sa kanyang pag-aaral mula sa ibang Thesis na may kaugnayan sa wika, internet connection at mga respondente na may alam sa wikang pinag-aralan ng mananaliksik.

Kabanata IV

Presentasyon, Interpretasyon at Analysis ng Datos

Talahanayan 1

Pangngalan sa Tao na mula sa Wikang Tausug na

tinumbasan sa Wikang Filipino, Maranao. Subanen at Cebuano

Pangngalan sa Tao
Filipino	Tausug	Maranao	Subanen	Cebuano
1.      tatay	Áma	Amá	si’yama	papa
2.      nanay	Ína	Iná	si’na	mama
3.      asawa	Asawa	Nakaroma	asawa	asawa
4.      biyuda	Balu	Balu	bhalu	Balu
5.      bunso	Kamanghuran	Ari	nguran	Manghud
6.      tiyo	Bapa	Bapa	bapa	Uyuan
7.      biyenan	Ugangan	Manugangan	panugangan	Ugangan
8.      pamangkin	Anakon	pakiwata-a	manok	pag-umangkon
9.      tiya	Babu	Ante	mamay	Iyaan
10.  matanda	Maas	Lokos	mhata-u	Tiguwang

            Sa Talahanayan 1, ipinapakita na may pagkakatulad ang pagtumbas ng mga salita sa ibang wika ngunit iba sa isang wika. Halimbawa, ang salitang asawa, ang katawagang asawa ay katulad din sa pagtumbas sa wikang Filipino, wikang Tausug, Subanen, at Cebuano. Ngunit iba sa wikang Maranao dahil ang salitang “asawa” ay tinatawag nilang “nakaroma”.

Mapapansin din na may magkaiba-iba sa pagtumbas at pagbaybay. Halimbawa ang salitang matanda ay ang panumbas na ginagamit sa wikang Filipino, maas naman sa wikang Tausug, lokos sa Maranao, mha-ta-u sa Subanen at tiguwang ang ginagamit na panumbas ng mga Cebuano. Isa ding halimbawa ang salitang pamangkin; pamangkin sa wikang Filipino, anakon sa wikang Tausug, pakiwata-a sa wikang Maranao, nguran sa wikang Subanen at manghud naman sa wikang Cebuano. Ang salitang bunso na mula sa wikang Filipino na tinumbasan ng mga Tausug sa salitang kamanghuran, ari sa wikang Maranao, nguran sa wikang Subanen at manghud naman sa wikang Cebuano.

Talahanayan 2

Pangngalan sa Hayop na mula sa Wikang Tausug na

tinumbasan sa Wikang Filipino, Maranao. Subanen at Cebuano

Hayop
Filipino	Tausug	Maranao	Subanen	Cebuano
1.kalabaw	Karabaw	karabaw	Klabaw	kabaw
2.manok	Manok	manok	Manak	manok
3.baka	Sapi	sapi	Sapi	baka
4.aso	Iro	aso	Ginto	iro
5. palaka	Ambak	babak	Gegbak	baki
6.gansa	Gansa	ganso	Phato	gansa
7.kabayo	Kura	koda	Khura	kabayo
8.butiki	Butiki	tagatek	Belumbang	butiki
9.unggoy	Amuh	amo	Ghutong	unggoy
10.daga	Ambaw	lalawa	Tinubong	ilaga
11.baboy	Babuy	baboy	Baboy	baboy
12.ahas	Has	olud	Nipay	bitin
13.pagong	ba-u-u	ba-o-o	bo-o	ba-u
14.paro-paro	Gadding	paro-paro	Belambang	alibang-bang
15.ipis	Ipis	kakaba	Kemang	ok-ok

Sa Talahanayang na ito makikita natin na may mga salitang magkaiba sa pagbaybay. Halimbawa, ang salitang daga ang ginagamit  na panumbas sa wikang Filipino, ambaw sa Tausug, lalawa sa Maranao, thubong sa Subanen at ilaga sa mga Cebuano. Ang katawagang palaka ay salitang ginagamit sa wikang Filipino, ambak sa Tausug, babak sa Maranao, gegbak sa Subanen at baki sa Cebuano. Ang terminolohiyang ahas sa wikang Filipino ay naging has sa Tausug, ulod sa Maranao, inipay sa Subanen at bitin sa Cebuano. Ang salitang pagong  na ba-u-u sa Tausug, Ba-o-o sa Maranao, Bo-o sa Subanen at ba-u sa Cebuano

May mga salita na pareho ang pagtumbas sa dalawang wika ang salitang paro-paro sa Filipino ay paro-paro din sa Maranao. Ang ipis din na katawagan sa Filipino ay pareho lang sa Tausug na ipis. Mapapansin din sa talahanayan na katulad lamang ang pagtumbas ng mga salita maliban sa isa pang wika. Halimbawa ang salitang manok ay katulad lang sa Filipino,Tausug, Maranao, at Cebuano ngunit iba sa Subanen dahil tinutumbasan nila ito nang salitang Manak. Ang baboy din ay isang halimbawa na katulad lang ang pagtumbas sa Filipino, Maranao, Subanen at Cebuano samantala iba  sa Tausug dahil ito ay babuy.

Talahanayan 3

Pangngalan sa Gamit na mula sa Wikang Tausug na

tinumbasan sa Wikang Filipino, Maranao. Subanen at Cebuano

Gamit
Filipino	Tausug	Maranao	Subanen	Cebuano
1.damit	Badjo	bangala	Dlaho	Sanina
2. Papel	Papel	karatas	Khatas	Papel
3. Upuan	lingkuranan	kuntuda	dinghuran	Bangku
4. suklay	Sudlay	salday	Shunday	Sudlay
5. pinggan	pinggan	lapad	pinggan	Plato

Sa talahanayang ito ang mga salita ay magkakaiba sa pagbaybay. Halimbawa, ang katawagang damit sa wikang Filipino ay tinumbasan ng mga Tausug ng salitang badjo, sa mga Maranao ang damit ay bangala, dlaho sa wikang Subanen at sanina sa wikang Cebuano.

Mapapansin din natin na ang salitang pinggan sa Filipino ay may pagkakatulad ang pagtumbas sa dalawa pang wika. Sa wikang Tausug at Subanen ngunit iba sa wikang Maranao dahil ang pinggan sa kanila ay lapad at sa mga Cebuano ito ay plato.

Talahanayan 4

Pagpapangalan sa Pangkabuhayan na mula sa Wikang Tausug na

tinumbasan sa Wikang Filipino, Maranao. Subanen at Cebuano

Pangkabuhayan
Filipino	Tausug	Maranao	Subanen	Cebuano
1.guro	mastal	Guro	manintulo	Magtutudlo
2.mangingisda	mangingista	Mangingisda	mangalapsa	Mangisdaay
3.labandera	mangdakdak	Dimampi	mangadak	Labandera
4.mangangalakal	mangangalakal	Mangangalakal	mangangalakal	Negosyante
5.mangtrotroso	mangtrotroso	Mangtrotroso	mamutokgayo	Gabasero

Ang mga naitala sa talahanayang ito ay nagpapakita ng pagkakaiba at pagkakatulad ng pagtumabas sa bawat wika; Halimbawa, ang salitang guro na ginagamit sa wikang Filipino gayundin sa Maranao, at ang katawagang labandera sa wikang Filipino ay labandera din sa wikang Cebuano itong mga salita ay magkatulad sa dalawang wika.

Ang salitang mangangalakal ay katulad lang ang pagtumbas sa Filipino, Tausug, Maranao, at Subanen ngunit iba sa Cebuano dahil ito ay negosyante. Ang salitang mangtotroso ay magkakatulad ang pagtumbas sa Filipino, Tausug, at Maranao ngunit iba ang pagtumbas ng mga Subanen dahil ito ay mamutokgayo at sa Cebuano naman ay gabasero.

Talahanayan 5

Pagpapangalan sa Bahagi ng Katawan na mula sa Wikang Tausug na

tinumbasan sa Wikang Filipino, Maranao. Subanen at Cebuano

Bahagi ng katawan
Filipino	Tausug	Maranao	Subanen	Cebuano
1.mukha	Baiho	Buntal	Mhalo	Nawong
2.kamay	Lima	Lima	khumot	Kamot
3.binti	Bitis	Pamusuan	Pha	Batiis
4.siko	Siko	Siko	Shu	Siko
5.paa	paa	a-i	ghesod	Tiil

Sa huling talahanayan, sa pagtumbas ng mga bahagi ng katawan gamit ang limang wika ay makikita natin na may pagkakaiba at pagkakatulad ang pagpapangalan. Magkakaiba ang pagtumbas sa limang wika. Halimbawa ng salitang mukha sa wikang Filipino pagdating sa pagpapangalan ng mga Tausug ang mukha ay tinutumbasan ng baiho, sa wikang Maranao ay buntal, sa katawagan naman ng mga Subanen ito mhalo at nawong ang katawagan ng mga Cebuano sa salitang mukha. Gayundin ang salitang binti sa wikang Filipino, bitis sa wikang Tausug, pamusuan sa mga Maranao, pha ang tawag sa binti ng mga Subanen at batiis sa wikang Cebuano.

May mga salita na katulad lang ang salitang pinangtumbas sa apat na wika at iba sa isa pang wika. Halimbawa, ang katawagang siko sa wikang Filipino, ang ganitong katawagan ay ginagamit din ng mga Tausug, Maranao, at Cebuano. Iba nga lang ang tawag ng mga Subanen sa siko dahil ang ginagamit nilang terminolohiya ay shu.

Kahulugan ng mga Titik o Salita                                       

Sa- salita                         S- Subanen              F- Filipino

T- Tausug                       C- Cebuano             M-Maranao

Talahanayan

Pagbibigay porsyento ng mga salitang magkakatulad at magkakaiba

sa pagtumbas ng mga salita sa Tao mula T-F, T-M, T-S, T-C.

Tao
	Sa na katulad	Porsyento	Di-katulad	Porsyento
T-F	1	10%	9	31%
T-M	4	40%	6	21%
T-S	3	30%	7	24%
T-C	2	20%	7	24%
Total	10	100%	29	100%

            Makikita sa unang talahanayan ang pagkakaiba ng mga porsyento. Mula sa T-F may isa o 10% na mga salita na magkatulad at siyam o 31% na  mga salita na magkakaiba. Sa T-M naman ay apat o 40% na mga salita ang magkatulad at anim o 21% ang di-magkatulad. Sa T-S ay makikita na may tatlo o 30% na mga salita ang magkatulad at may pito o 24% ang di-magkatulad. Habang sa T-C naman ay mapapansin na may dalawa o 20% na mga salita ang magkapareha habang may pito o 24% naman ang di-magkatulad.

Ipinapakita sa talahanayan na ito na may pagkakalapit at pagkakalayo ang pagtumbas. 40% porsyento na magkalapit ang pagtumbas sa katawagan ng Tao sa wikang Tausug at Maranao. 31% porsyento naman na magkalayo ang pagtumbas ng salita sa wikang Tausug sa wikang Filipino.

Talahanayan

            Pagbibigay porsyento ng mga salitang magkakatulad at magkakaiba

sa pagtumbas ng mga salita sa Hayop mula T-F, T-M, T-S, T-C.

Hayop
	Sa na katulad	Porsyento	Di-katulad	Porsyento
T-F	5	26%	10	25%
T-M	6	32%	9	22.5%
T-S	3	16%	12	30%
T-C	5	26%	9	25%
Total	19	100%	40	100%

           

            Mapapansin sa pangalawang talahayanan na magkaiba ang porsyento mula sa T-F na may lima o 26% na magkatulad na salita at may sampu o 25% naman ang di magkatulad. Sa T-M naman ay makikita na may anim o 32% na mga salita ang magkapareha habang may siyam o 22.5% naman na mga salita ang di magka pareha. Kapansin-pansin din sa T-S na mayroong tatlo o 16% na mga salita ang tugma at mayroon ding labindalawa o 30% na mga salita ang di-magkapareha. Sa T-C naman ay makikita na may lima o 26% na mga salita ang magkatulad habang mayroon namang siyam o 25% ang mga salita na di-magkatulad.

Sa talahanayang ito ipinapakita na mas magkalapit ang wikang Tausug sa wikang Maranao sa pagtumbas ng katawagan sa hayop na may 32% porsyento. Sa pagkakaiba ng pagtumbas 30% porsyento na magkalayo ang wikang Tausug sa wikang Subanen.

Talahanayan

            Pagbibigay porsyento ng mga salitang magkakatulad at magkakaiba

sa pagtumbas ng mga salita sa Gamit mula T-F, T-M, T-S, T-C.

Gamit
	Sa na katulad	Porsyento	Di-katulad	Porsyento
T-F	2	40%	3	20%
T-M	0	0%	5	33%
T-S	1	20%	4	27%
T-C	2	40%	3	20%
Total	5	100%	16	100%

Kapansin-pansin sa ikatlong talahayan na magkaiba ang porsyento. Sa T-F makikita na dalawa o 40% ang magkatulad na salita habang tatlo o 20% naman ang di-magkatulad na salita. Habang sa T-M mapapansin na wala o 0% ang magkatulad na salita at merong lima o 33% na hindi magkatulad. Makikita rin sa T-S na mayroon lamang isa o 20% na magkatulad na salita at mayroon namang apat o 27% na salita ang di-magktulad. Sa T-C naman ay mayroon ding dalawa o 40% na salita ang magkatulad habang may tatlo rin o 20% na salita ang hindi magkatulad.

Ipinapakita ng talahanayan 3 na 40% porsyento na magkakatulad ang pagtumbas sa gamit ang wikang Tausug sa wikang Filipino. At 33% porsyento na magkalayo ang pagtumbas sa wikang Tausug sa Maranao.

Talahanayan

Pagbibigay porsyento ng mga salitang magkakatulad at magkakaiba

sa pagtumbas ng mga salita sa Pangkabuhayan mula T-F, T-M, T-S, T-C.

Pangkabuhayan
	Sa na katulad	Porsyento	Di-katulad	Porsyento
T-F	2	40%	3	20%
T-M	2	40%	3	20%
T-S	1	20%	4	27%
T-C	0	0%	5	33%
Total	5	100%	15	100%

            Makikita sa talanahayang ito sa T-F ay mayrong dalawa o 40% na magkatulad na salita at mayroon ding tatlo o 20% na di-magkatulad na salita. Habang sa T-M ay mapapansin na mayroon ding dalawa o 40% ang magkatulad na salita at mayroon din itong tatlo o 20% na di magkatulad na salita. Sa T-S  makikita na mayroon lamang isa o 20% na salita ang magkatulad habang may apat o 27% na di-magkatulad na salita. Habang sa T-C ay kapansin-pansin na wala o 0% ang magkatulad na salita at mayroon namang lima o 33% na hindi magkatulad na salita.

Sa talahanayang ito makikita na may dalawang wika ang magkalapit sa pagtumbas sa katawagang pangkabuhayan ito ang wikang Tausug sa wikang Filipino at Maranao na may 40% porsyento. Sa pagkakalayo naman ng pagtumbas 33% porsyento na pagkakaiba ang wikang Tausug sa wikang Cebuano sa mga katawagan.

Talahanayan

Pagbibigay porsyento ng mga salitang magkakatulad at magkakaiba

sa pagtumbas ng mga salita sa Bahagi ng Katawan mula T-F, T-M, T-S, T-C.

Bahagi ng Katawan
	Sa na katulad	Porsyento	Di-katulad	Porsyento
T-F	2	40%	3	20%
T-M	2	40%	3	20%
T-S	0	0%	5	33%
T-C	1	20%	4	27%
Total	5	100%	15	100%

            Makikita sa ikalimang talahayan sa T-F na mayroong dalawa o 40% na salita ang magkatulad habang may tatlo o 20% ang hindi magkatulad. Sa T-M ay mayroon ding dalawa o 40% na magkatulad na salita at mayroon ding tatlo o 20% ang hindi na magkatulad. Sa T-S naman ay mapapansin na wala o 0% ang salitang magkatugma at mayroon namang lima o 33% ang di-magkatulad. Sa T-C naman ay mayroon lamang isa o 20% na salita ang magkatugma at mayroong apat o 27% ang salitang di-magkatugma

Sa huling talahanayan makikita na may 40% porsyento na magkalapit ang pagtumbas sa bahagi ng katawan ang wikang Tausug sa Filipino at Maranao sa pagkakalayo naman 33% porsyento na magkakaiba ang pagpapangalan ng mga Tausug sa Subanen.

Talahanayan

Kabuuang Pagtatala ng mga Porsyento ng

pagkakatulad at pagkakaiba ng mga salita

Sa kabuuang Pagtatala
	Sa na katulad	Porsyento	Di-katulad	Porsyento
T-F	12	28%	28	24.5%
T-M	14	32%	26	23%
T-S	8	18%	32	28%
T-C	10	23%	28	24.5%
Total	44	100%	115	100%

            Sa kabuuan ng pagtatala ng mga porsyento makikita na ang T-F ay may labing-dalawang o 28% na mga salita ang magkakatulad at dalawamput-walo o 24.5% na mga salita ang di-magkakatulad. Sa T-M naman mapapansin na labing-apat 0 32% na mga salita ang magkakatulad at dalawamput-anim o 23% na mga salita ang di-magkakatulad. Ang T-S ay may walo o 18% na mga salita ang magkakapareha at tatlomput-dalawang salita na magkaiba. At sa T-C ay sampu o 23% na mga salita ng katulad at may dalawamput-walo o 24.5% na mga salitang magkakaiba.

Sa kabuuan makikita natin na mas mataas ang porsyento na magkakalapit ang pagtumbas ng wikang Tausug sa wikang Maranao na binubuo ng 32 na porsyento at malayo ang pagtumbas ng mga salita mula T-S at T-F na may 24.5 na porsyento.

Kabanata V

Mga Natuklasan at Konklusyon

Buod:

            Sa kabuuang pag-aaral masasabi na ang Wikang Tausug ay mas malapit ang pagtumbas sa Wikang Maranao. Malayo ang pagtumbas nang Wikang Tausug sa Subanen at sa Filipino. Iba-iba man ang pagkakabaybay ng mga salita ay magkakatulad padin ang kahulugan nito. Ang pagkakaiba ng wikang sinasalita ay isang identidad o pagkakakilanlan ng isang tao sa lipunang ginagalawan.

Natuklasan

            Sa pag-aaral ng mga mananaliksik sa paghahambing ng limang wika natuklasan ang mga sumusunod:

1.      Na may pagkakalapit ang pagtumbas ng isang salita sa isa pang wika, ang wikang Tausug at Maranao na may porsyentong 32%.

2.      Marahil ang pagkakatulad ng wikang Tausug at Maranao ay bunga ng heograpikal na aspeto dahil pareho silang nabibilang sa etnikong grupo na tinatawag na Muslim o Moros.

3.       Napapansin din na ang mga salitang Subanen ay may ponemang “h” na nasisingit sa unang ponema ng salita kaya kung bibigkasin ay isinasama ang tunog na “h”.

4.      Kahit na ang wikang Subanen ay napapabilang sa pagkat etniko ay halos malayo ang panumbas na ginagamit nila sa wikang Tausug at Maranao.

5.      May pagkakatulad ang Wikang Filipino sa Wikang Cebuano dahil ayon sa haka-haka ng mga dalubhasa sa pananalita katulad nina Dr. David Zore at Dr. Robert Blust, nagmula ang mga ninuno ng mga Tagalog sa Hilagang Silangang Mindanao o Silangang Kabisayaan (http://fil.wikipilipinas).

6.      Maraming mga salita na magkakaiba sa leksikal na aspeto gaya ng salitang Filipino na palaka, daga, ahas, matanda at iba pa.

7.      Sa leksikal na pamamaraan may mga salita na nababawasan pagdating sa ibang wika gaya ng kamanghuran sa Tausug na naging nguran sa Subanen na tinanggal ang kama at h. sa pagdagdag naman, halimbawa na rito ang salitang balu na naging bhalu sa Subanen na dinagdagan ng ponemang h.

Konklusyon

            Batay sa ginawang pananaliksik at mga natuklasan idinudulog ang sumusunod ang konklusyon.

            Ang wika ang gamit sa komunikasyon kaya dapat magkaroon ng kaunting kaalaman sa wika ng iba upang magkaunawaan at maihatid nang maayos ang gusting ipahiwatig. At kahit na may iba’t ibang wika tayong sinasalita masasabi ng mananaliksik na matatag ang ating bansa dahil kahit saan man tayo pumunta marunong tayo makisama o makihalubilo sa pamamagitan ng wikang alam natin at higit sa lahat nagagamit ito sa pagtratrabaho o di kaya’y sa pakikipagkalakalan sa ibang bansa kaysa sa tulong ng ibang wika nagiging matatag an gating bansa.

            Ang wika ay kapwa itinuturing na malaking tulong sa pakikipag-ugnayan ng mga tao sa lipunan. Ito ang instrumento o midyum na ginagamit ng tao sa mabisang pagpapahayag ng iniisip at nadarama sa kanyang kausap. Kaya mahalagang magkaroon ng kaalaman sa wika ng iba.

Reference

Maganis, Josefina C., Rhoderick V. Nuncio, Corazon M. Javillo. Komunikasyon sa            Akademikong Filipino, Quezon City: C&E  Publishing Inc. 2005.

Mangahis, J. et.al. (2005). Komunikasyon sa Akademikong Filipino. Manila, Quezon City.            C&E Publishing Inc.

Semorlan, Teresita P. Lingwistika: Isang Panimulang Pag-aaral. MSU Iligan Institute of    Technology. Departmento ng Filipino at iba pang mga wika, 2010.

Hadjimalic, Rohaima P. Wikang Filipino at Wikang Maranao: Isang Paghahambing. Di-    malathalang Tesis, MSU-Buug College, Buug Zamboanga Sibugay.2007.

Jansen, Michael. Ang mga Muslim sa Sulu at ang kanilang Kasaysayan. Muslim.    Academy.com/ang-mga-muslim-sa-sulu-at-ang-kanilang-kasaysayan.December 24,     2012.

Bokals. Kahulugan at Katangian ng Wika. http:/teksbook.blogspot.com/ 2010/08/Kahulugan-       at Katangian-ng-wika.html. August 30,2010.

Bokals. Pinagmulan ng Wika. http://teksbook.blogspot.com/2010/09/Teorya-ng-Pinagmulan-         ng- wika.html. September. 03, 2013.

Buenaventura, Von. Fonema, Morfema at Leksikon ng Wikang Filipino.             https://prezi.com/rawguu6meebm/fonemamorfema-at-leksikong-ng-wikang-filipino/.          July 22, 2014.

Thenzai. Kahalagahan ng Wika.http://thenzai-thezai.blogspot.com/2009/06/Kahalagahan-ng-         wika.html. June 19, 2009.

Passion, Reymund M. Varyasyong Leksikal sa mga Dayalektong Mandaya sa Davao.             Oaji.net/articles/2014/1543-1418707692.pdf. December 2014.

https://tl.wikipedia.org/wiki/Tausug. October 06, 2013.

www.seasite.niu.edu/trans/tagalog/modules-in-tagalog/mindanao.htm#Maranao.

Kasaysaysayan ng Tausug. www.elaput.org/com/3.htm.

http://fil.wikipilipinas.org/index/php/wikang_tagalog.

Diomedes, Tumutod.personal na panayam. October 11, 2015.

Ednaly Mandeg.personal na panayam. October 11, 2015.

Jhal Salapuddin.personal na panayam. October 11, 2015.

_____________.personal na panayam. October 8, 2015.