Code-Mixing at ang Wikang  Filipino sa Facebook

Bilang Pangangailangan

Sa Kursong Filipino 109

Barayti at Baryasyon ng Wika

Ipinasa kay

Bb. Fatima E. Tangcalagan

Departamento ng Filipino

Kolehiyo ng Sining at Agham

Sinoy, John Mark C. 2015

Code-Mixing at ang Wikang  Filipino sa Facebook

Introduksyon

            Kasimbilis ng pagbabago ng panahon ang pagbabago ng wika. Ayon kay Mangahis, et al. (2005), isa sa katangian ng wika ay dinamiko o buhay. Dahil nga buhay ang wika, may mga salitang namamatay, nadadagdagan at patuloy na nagbabago kasabay sa pagbabago ng panahon. Walang tigil ang pagbabago sa wika dahil walang tigil ang pagbabago ng kinalalagyan at kinikilusan ng taong gumagamit nito. Dahil may matalino at galing na humanap ng paraan ang tao, naibabagay niya ang kanyang wika sa pagbabago sa kanyang kapaligiran at pangngangailangan.

            Ang mabilis na pagsulong at pag-unlad ng teknolohiya ay sagot sa pangangailangan na gumaan ang buhay ng tao. Sa panahon kung tawagin sa salitang Ingles ay “Information Age”, ang paglaganap ng teknolohiya ay nagiging mabilis, maging ang kaalaman sa paggamit ng mga teknolohiyang ito ay nagiging mahalaga. Kasabay nito ang pagdiskubre ng mga makabagong gamit katulad ng iPod, Laptop at iba pang kagamitan kung saan puwedeng magsocial networking katulad ng Facebook, Twitter, at iba pa na kinakailangan ang internet (prezi.com).

            Isa sa naging bunga ng mabilis na pag-unlad ng teknolohiya ang internet. Ayon kay Sandoval (2010), naging bahagi na ito ng buhay ng maraming tao sa sosyal, intelektuwal, ekonomiko at propesyunal na aspekto ng buhay. Ang internet ay isang komunidad, isang sosyo-teknikal na sistema ng komunidad na ang mga miyembro ay pinag-uugnay ng teknolohiya. Isa itong di-pisikal na lugar na kung saan ay nagkakaroon ng ugnayan ang mga tao sa iba’t ibang paraan.

            Isa sa paaran upang makapagkomunikasyon sa ibang tao sa birtuwal na komunidad ang Facebook. Ang Facebook ay isa sa mga patunay sa pag-unlad ng teknolohiya. Ito ay isa sa mga kilalang Social Networking Sites (SNS) sa kasalukuyang henerasyon na malawakang ginagamit ng mga tao sa buong mundo (Santamaria, 2011).

            Ito ay isa sa paraan ng komunikasyong online upang maipahayag ng isang indibidwal ang kanyang nararamdaman at iniisip. Dahil dito, malaya tayong makipagkumustahan sa ating mahal sa buhay, kaibigan o sa ibang tao sa mundong birtuwal. Sa pagpapahayag na ating naiisip, wika ang tanging ginagamit upang ang mga tao ay magkakaunawaan. Sa pag-usbong ng ganitong paraan ng pagkokomunikasyon, malayang gumamit ang isang indibibwal ng anumang wikang alam niya. Kaya sa Facebook ay hindi maiiwasan ang pagko-code-mix ng iba’t ibang wika upang mabilis ang daloy ng pakikipagkomunikasyon.

Suliranin ng Pag-aaral

            Nilalayong alamin ng pag-aaral na ito ang code-mixing sa Facebook at ang wikang Filipino sa Facebook. Upang magawa ito, ang mga sumusunod na katanungan ay sinikap na masagot.

1.      Ano ang kadahilanan sa paggamit ng code-mixing?

2.      Gaano kadalas nagko-code-mix sa papapahayag ng saloobin sa Facebook?

3.      Ano ang epekto sa paggamit ng code-mixing sa Wikang Filipino?

Balangkas Pangkonsepto

            Ang pag-aaral na ito ay nakabatay sa teorya ng isang Amerikanong Linggwistika na si William Labov- ang Social Theory. Sinasabi sa teoryang ito na may kinalaman ang lipunan sa pagbabago ng wika. Ibinigay halimbawa ng teoryang ito ang pag-usbong ng mga bagong termino dulot sa pag-usbong din ng kompyuter na bunga ng pag-unlad ng teknolohiya sa lipunan (Tayag, 2010). Isa ang paghahalo ng mga salita na naging batayan sa pagbabago ng wika. Sa pag-usbong ng mga SNS dulot sa pag-usbong ng mga teknolohiya, ang wikang ginagamit sa pakikipagkomunikasyon ay naghalo-halo upang mapadali ang pakikipagpalitan ng mensahe sa interaksyong sosyal.

            Nakasandig naman ang pag-aaral na ito sa teoryang interference. Sa sosyolinggwistika, tinatawag na interferens ang pangyayaring epekto ng unang wika sa pangalawang wika sa oras na ginamit ito, lalo na sa pasulat (Banawa, 2010). Sa penomenang ito, ang nagsasalita ay minsay naghahalong-koda upang bigyang emphasis ang kanyang sinasabi. Maaring may sagabal sa kanyang pagsasalita ng pangalawang wika kaya naghahalong-koda ang nagsasalita ng kanyang unang wika upang maging malinaw at tuloy-tuloy ang daloy ng usapan.

            Naniniwala ang mananaliksik na sa pag-aanalisa ng teoryang nabanggit, mas maiintidihan pa nila at mas magabayan sila sa pag-aaral sa code-mixing.

            Ang lahat ng wika at ang paggamit nito ay nakalaan para sa komunikasyon. Ang wikang Filipino ay siyang lingua franca ng Pilipinas (Mangahis, 2005). Ito ay itinuturo at ginagamit na wika sa mga paaralan. Ngunit, dahil sa sitwasyong rehiyonal, ang wikang Filipino ay nagsisilbing pangalawang wika. Ito ang dahilan sa malimit na paggamit nito sa pakikipagkomunikasyon sa Facebook.

 

Larawan 1. Konsepwal na Paradaym ng Pag-aaral

            Ang unang kahon sa koseptwal na paradaym ay kumakatawan sa pamagat ng pag-aaral. Ang Facebook ay isa sa mga SNS na kasalukuyang ginagamit ng mga respondente. Sa pakikipagkomunikasyon sa Facebook, ang mga respondente ay gumagamit ng iba’t ibang wikang alam nila sa pagpapahayag ng saloobin. Ito ang tinatawag na code-mixing, ang paghalo-halo ng iba’t ibang wika sa pakikipagkomunikasyon.

            Ang ikalawang kahon ay kumakatawan sa kadahilanan sa paggamit ng code-mixing. Kapag natukoy na ang mga post ng mga respondente ay idedetermina kung gaano sila kadalas gumagamit ng code-mixing sa pagpapahayag ng saloobin sa Facebook, kung bihira, katamtaman o palaging ginagamit ito.  Sa huling kahon ay tinanto ang epekto ng code-mixing sa wikang Filipino.

Metodolohiya

            Paraang palarawan ang ginagamit sa pag-aaral na ito. Masusing tiningnan, inuri at inalisa ang bawat post ng mga respondente upang malaman kung sila ay nagko-code-mixing. Ginawa ang pag-aaral sa MSU-Buug Campus. Ang MSU-BC ay isang pampublikong pamantasan na binubuo ng apat na kolehiyo- CAS, CED, CFES at COAF. Ang mga respondente sa pag-aaral na ito ay mula mag-aaral sa CAS at CED na may kursong medyur sa Filipino sa ikatlo at ikaapat na taon sa kolehiyo at may bilang na dalawampu’t lima (25). Ang Facebook ang pagkukunan ng mga datos sa pag-aaral. Ang mga pahayag ng mga mag-aaral sa Facebook sa loob ng isang (1) buwan ng Octubre 2015 ang pinagmulan ng mga datos na may kabuuang tatlumpo’t isang (31) araw. Ang pagsubaybay sa mga pahayag sa Facebook ng mga mag-aaral, ang pagbabasa at pagtatala ng mga ito ay ang mga instrumentong ginamit upang makakuha ng mga datos sa pag-aaral.

Paglalahad ng Natuklasan

            Batay sa mga inilahad na mga suliranin, balangkas at metodo ng pananaliksik, narito ang mga kinalabasan o resulta ng isinagawang pag-aaral.

Ang code-mixing at kadahilanan sa paggamit nito.

            Bunga ng pagkaroon ng maraming code o wikang umiiral sa lipunan, umusbong ang isang varayti ng wikang resulta ng paggamit ng higit na isang code sa loob ng isang pahayag ay tinatawag na code-mixing. Ang code-mixing ay ang paghahalo-halo ng dalawa o higit pang code o wika sa pagpapahayag ng mensahe. Ito ay kadalasang nangyayari kapag ang ispiker ay gumagamit at nakauunawa ng higit sa isang code o wika (Tayag, 2010). Sa pag-usbong ng ganitong uri ng varayti, mas mainam na ipahayag ang sariling saloobin sa paraang komportable ang isang ispiker kaya’t kung gagamitin ang pagko-code-mix ay mas nagiging mabisa ang kanyang pakikipagkomunikasyon.

            Batay sa pagko-code-mix ng mga respondente sa kanilang post sa Facebook. Lantad na makikita ang kadalasang paggamit ng paghahalong-koda ng wikang Cebuano at wikang Ingles sa isang pangngungusap. Narito ang ilang mga halimbawa:

1.      Nagcelebrate ug apil kauban sa akung mother.

2.      Gwapang cousin and gwapang tita.

3.      Snack lang sa before ni sila manguli.

4.      Godbless sa inyu ugma.

5.      Donate mug hair sa kilay bi.

6.      Bawi lang ko next time.

7.      Walay forever. Mahuman na lage ning requirements inig hurot pud ang allowance.

8.      Thankyou darlingtot sa kaon, enjoy kaayu makadyot.

9.      That feeling na sila sembreak na tas kami magmidterm pa.

10.  Rest day pero ang mga projects tambak.

11.  Nasalaag lang ko at nakikijoin.

12.  Kapag badtrip, idaan sa foodtrip.

13.  Di ko maitago na haggard na masyado.

Makikita sa mga halimbawa ang paghahalo-halo ng mga salita o wika sa isang pangungusap. Makikita sa unang pangungusap na ang salitang Ingles na celebrate ay nilalapian ng panlaping nag na naging nagcelebrate at hinalo naman ang salitang Ingles na mother sa Cebuanong pangungusap. Ang paghahalong naganap ay tinatawag na code-mixing. Sa unang pangngusap, wikang Ingles at wikang Cebuano ang mga wikang hinahalo sa pangungusap, tulad ng ikalawa hanggang ikasampung pangungusap. Sa paghahalo-halong nagaganap, unang ginamit ang wikang Ingles patungong wikang Cebuano balik na naman sa wikang Ingles o kaya’y vice versa. Sa labing-isang halimbawa, unang ginamit ang salitang Cebuano na nasalaag lang ko at pagkatapos ay ginamit ang salita sa wikang Filipino na at, makikita rin sa pangungusap na hinalo ang salitang Ingles na join na nilalapian ng panlaping naki. Sa ganitong pangungusap, tatlong wika ang hinalo-halo. Sa labindalawa at labintatlung pangungusap ay dalawang wika ang ginamit, ang pinaghalong wikang Filipino at wikang Ingles.

Sa pagko-code-mix ng mga respodente sa kanilang post sa Facebook ay may dalawa o tatlong wikang hinahalo sa loob ng isang pangungusap. Batay sa nakalap na datos ay mayroong iba’t ibang kadahilanan kung bakit naghahalong-koda. Naniniwala ang mananaliksik na hindi intensyon ng isang indibidwal ang paggamit ng paghahalong-koda sa kanilang post sa Facebook dahil sa paggamit nito ay mas maipapahayag nila ang kanilang mga saloobin, kahit may mga salitang panumbas.

Sa paggamit ng code-mixing, naniniwala ang mananaliksik na ginamit ito upang mahanapan ng tamang salita ang gustong sabihin at ipahiwatig o kaya ay gusto nila na mas maipahiwatig ang kanilang mensahe ng malinaw at maayos. Sa paggamit nito, mabibigyang-diin o emphasis ang mga gustong sabihin.

Dahil sa maraming natutunang wika at salitang ginagamit sa pagko-code-mix ay lalawak ang bokabularyo ng bawat isa sa pakikipagkomunikasyon. Nakakasabay siya sa modernisasyon at tataas ang kanyang tiwala sa sarili na kaya niyang makipagtalastasan sa ibang tao dahil malikhain ang kanyang pagsasalita. Ngunit sa paggamit nito, nababawasan naman ang kasanayan sa isang wika o unang wika dahil sa paghahalo ng mga salitang banyaga maging sa pangalawang wika na kung saan hindi na magagamit ang iba pang mga salita.

Dalas nagko-code-mix sa papapahayag ng saloobin sa Facebook

Talahanayan 1. Distribusyon sa Dalas na Paggamit ng Code-mixing ng mga Respondente.

Dalas	Respondente	Porsyento	Ranggo
Bihira	9	36%	2
Katamtaman	11	44%	1
Palagi	5	20%	3
Kabuuan	25	100%

Pormula: Porsyento =×100

Makikita sa talahanayan ang distribusyon sa dalas na paggamit ng code-mixing ng mga respondente. Bihira ang paggamit ng code-mixing kung wala hanggang tatlong (0-3) post lamang nagko-code-mix ang respondente. Katamtaman naman kung apat hanggang pitong (4-7) post nagko-code-mix at walo hanggang labing-isang (8-11) post nagko-code-mix sa loob ng isang buwan ng Oktubre.

Makikita sa talahanayan na siyam (9) na respondente o may tatlongpu’t anim na porsyento (36%) ang bihirang gumagamit ng code-mixing. Labing-isa (11) namang mga respondente o may apatnapu’t apat na porsyento (44%) ang katamtaman na nagko-code-mix sa kanilang post sa Facebook. Limang (5) respondente o may dalawampung porsyento (20%) ang palaging nagko-code-mix sa kanilang post sa facebook.

Sa kabuuan na pagtatala ng porsyento, makikita na nangunguna sa ranggo ang katamtaman sa dalas na paggamit ng mga respondente ng code-mixing sa Facebook. Pumapangalawa ang bihira sa dalas na paggamit ng code-mixing sa Facebook. Nasa huling ranggo naman ang mga respondente na palaging gumagamit sa code-mixing sa kanilang post sa Facebook.

Epekto sa paggamit ng code-mixing sa Wikang Filipino.

            Nahihinuha ng mananaliksik na nagkukulang na ang mga kasanayan ng mga Pilipino sa paggamit ng Wikang Filipino dahil sa paglaganap ng medya, dulot sa pagsabay sa modernisasyon. Wikang Filipino ang Pambansang wika ng Pilipinas ngunit sa lalawigan ng mga respondente ay malimit na ginagamit ito sa pakikipagkomunikasyon. Ginagamit lamang ito sa paaralan ngunit sa pagpapahayag ng saloobin sa kapwa lalong-lalo sa bawat post nila sa Facebook ay bihirang ginagamit ang wikang ito. Mas madaling gamitin ang code-mixing sa pagpapahayag ng saloobin kaysa sa purong wikang Filipino, kaya ito kadahilanan ng pagkakamatay ng ibang mga salita sa wikang Filipino na hindi natin namamalayan.

            Mapapansin na mas tinatangkilik ng mga respondente ang paghahalo ng mga wikang banyaga kaysa sa ating Wikang Pambansa. Kaya sa paggamit ng code-mixing, ang Wikang Filipino ay lalong malilimutan.

Konklusyon

            Isa ang Facebook na magpapatunay sa pag-usbong ng makabagong teknolohiya. Sa kabuuan ng pag-aaral, natuklasan ng mananaliksik na naghahalong-koda ang mga respondente sa kanilang post sa Facebook upang maging maunlad ang daloy ng pakikipagtalastasan. Bagkus malimit na hinalo ang wikang Filipino sa ibang wika na pinu-post sa Facebook. Ngunit sa pangkalahatan ay malaki parin ang naiambag ng Facebook sa pag-unlad ng wikang Filipino, dahil patuloy parin itong ginagamit na walang paghahalo sa ibang wika lalong-lalo na ang guro sa Filipino na nagsisilbing modelo sa paggamit nito at higit sa lahat, ginagamit din ito ng mga respondente kahit wikang Cebuano ang pangunahing wika nila. Hindi pari nila nalilimutan na gumamit ng wikang Filipino sa kanilang post sa Facebook na nagpapatunay na patuloy ang pag-unlad ng wikang Pambansa.

            “Ang hindi marunong magmahal sa sariling wika ay higit pa sa hayop at malansang isda”. Ito ang katagang nagmula sa ating pambansang bayani na si Dr. Jose P. Rizal na nagbigay kahalagahan sa wika sa buhay ng isang tao. Ngayong pumapasok na ang iba’t ibang wikang banyaga sa ating bayan, kailangan nating pahalagahan, payabungin at wastong gamitin ang ating pambansang wika. Dapat gamitin ang wikang Filipino sa pakikipagkomunikasyon upang lubos na makilala ang kultura o ang ating lahi.

           

Reference

Aklat

Banawa, Mary Joy D. (2010). “Cebuano Interferens: Panimulang Pag-aaral”. Babasahin sa            Varayti at Varyasyon ng Wikang Filipino at Iba pang mga        Wika at Wikain. Iligan            City: MSU-IIT.Departamento ng Filipino at Ibang mga Wika.

Mangahis, Josifina C., et al. (2005). Komunikasyon sa Akademikong Filipino. Quezon City:         C&E    Publishing, Inc.

_______________________.(2005). Komunikasyon sa Akademikong Filipino. Quezon City:        C&E    Publishing, Inc.

Sandoval, Mary Ann S. (2010) “eFil: Wika sa Komnet, Isang Bagong Rehistro ng Wikang             Filipino”.Babasahin sa Varayti at Varyasyon ng Wikang Filipino at Iba pang mga   Wika at Wikain. Iligan City: MSU-IIT.Departamento ng Filipino at Ibang mga Wika.

Tayag, Danilyn A. (2010) “Hu u?, Charz!, Boobs, Rcv na Nmu Luv?: Varayti ng Wika sa             Text Messages”. Babasahin sa Varayti at Varyasyon ng Wikang Filipino at Iba pang             mga     Wika at Wikain. Iligan City: MSU-IIT. Departamento ng Filipino at Ibang            mga Wika.

______________. (2010) “Hu u?, Charz!, Boobs, Rcv na Nmu Luv?: Varayti ng Wika sa Text Messages”. Babasahin sa Varayti at Varyasyon ng Wikang Filipino at Iba pang             mga     Wika at Wikain. Iligan City: MSU-IIT. Departamento ng Filipino at Ibang            mga Wika.

Internet

Barrion, Berns. (2012) “Teknolohoya sa Makabagong Panahon”. http://prezi.com/mi          qkqbrocufz/teknolohiya-sa-makabagong-panahon

Santamaria, Alyssa Faye. (2011) “Masama Bang Magfacebook”.http://colombierebears.             jimdo.com/2011/01/31/masama-bang-mag-facebook/